We discussiëren op een moment waarop het eigenlijk al te
laat is. Dat valt ons als raad niet aan te rekenen, noch het College van
B&W. De landelijke overheid heeft een beslissing genomen waarbij de
bevolking geen medezeggenschap had. Het lijkt ons het beste om terug te gaan
naar de Klimaattafels, partijen te betrekken die naast zon en wind ook
alternatieve vormen van de opwek van duurzame energie kunnen bewerkstelligen en
daarbij dus ook de bevolking te betrekken. Dat zal betekenen dat het Klimaatakkoord
opengebroken moet worden.
Hopelijk gaat dat na de verkiezingen ook gebeuren bij de
formatie van een nieuwe coalitie en kabinet, want het wordt ons als gemeenten
opgedragen, oftewel ‘door de strot geduwd’. VVD Tweede Kamerlid Mark Harbers
heeft ook al aangegeven dat participatie met de bevolking onvoldoende gebeurd
is. De opgave is om 35tWh aan duurzame energie op land te produceren. 28 tWh
zijn al harde plannen (cijfers Leefomgeving 2019) omdat daar reeds
SDE-subsidies voor verstrekt zijn. Er moet dus voor 2030 nog op zoek worden
gegaan naar 7 tWh. Een deel daarvan legt de landelijke overheid via Provincie Overijssel bij ons neer, wat kan leiden tot een ‘confetti van windturbines
en zonneparken in ons landschap’ zoals de Rijksbouwmeester van Nederland dat
aangeeft. Het frappante is dat die 7tWh waar we nog naar op zoek zijn al
geplaatst is/gaat worden op particuliere daken van woningeigenaren. Wij vinden
het bijzonder dat dit niet meetelt in de opgave, aangezien particuliere
woningeigenaren ook graag hun steentje bij willen dragen mits het haalbaar en
betaalbaar is. Een eenvoudig rekensommetje laat zien dat we dus al op 35 tWh
zitten als je daken van particulieren mee mag tellen. Lector Energietransitie BM Visser komt zelfs op 33,2 tWh, exclusief de 7 tWh aan zon op particuliere
daken. Hoe kan dit? Dat heeft te maken met cijfers van CBS statistiek waar Leefomgeving (PBL) gebruik van maakt. Deze cijfers (28 tWh) zijn gebaseerd op
het jaar 2019. Cijfers van 2020 zijn nog niet bekend en kunnen dus door het PBL
ook nog niet verwerkt worden. Martien Visser heeft deze cijfers wel en komt, op
basis van de verstrekte SDE-subsidies (ook in 2020), zodoende op 33,2 tWh
(excl. zon op particuliere daken). Dat betekent dus, dat we nog 1,8 tWh moeten
realiseren voor 2030. De eerste vraag die dan bij ons op komt: waarom stellen
we, met de weerstand die er onder de bevolking heerst, überhaupt nog een
windbeleid vast in Nationaal Landschap Noordoost Twente als voor 2030 de
doelstellingen al gerealiseerd zijn? Plaatsing van windmolens heeft ingrijpende
gevolgen voor ons ‘onmeunige’ mooie landschap. Daarnaast zijn de gevolgen voor de
volksgezondheid van omwonenden onvoldoende in kaart gebracht, terwijl er
volgens een literatuurstudie van @rivm blijkt dat er soms een samenhang is
tussen het ervaren van hinder van windturbines en slaapverstoring,
slapeloosheid en zelf hart- en vaatziekten. Uit resultaten van de enquête die
onder de inwoners van de vier gemeenten van Noordoost Twente verspreid is
blijkt dat 42% van de respondenten de energiemix van zon en wind niet ziet
zitten. Uit berichten van de kernraden van een aantal weken geleden hebben we begrepen
dat ze weinig tot niet betrokken worden door de gemeente om over het beleid mee
te praten. Goed om te constateren dat dit afgelopen maandag wel gebeurd is,
want betere betrokkenheid kan leiden tot betere acceptatie. Waar gaat het ons
nu om?
Het gaat ons erom dat we als volksvertegenwoordigers voor 1
juli een goed onderbouwde keuze kunnen maken bij het stemmen over de RES1.0 en
het windbeleid. Dit kunnen we nu niet omdat het draagvlak onder de bevolking
ons inziens onvoldoende in kaart is gebracht.
Nu de doelen voor 2030 al (bijna) gehaald zijn kunnen we ons
als volksvertegenwoordigers afvragen of windmolens nog wel nodig zijn, terwijl
er binnen het overwegend agrarische Noordoost Twente veel kansen liggen op het
gebied van warmte middels biovergisters, maar ook middels diepe geothermie. Daarnaast
blijven stimuleren (met middelen en communicatie) dat particulieren investeren
in zonnepanelen. Zo dragen we ook ons steentje als Noordoost Twentse gemeente
bij in de energietransitie, maar blijft het mooie coulisselandschap behouden ook
de productie van waterstof klinkt veelbelovend, mits het op een manier
geproduceerd wordt waarbij geen fossiele brandstoffen gebruikt worden. Een
schone manier om energie op te wekken, op te slaan en te gebruiken. O.a. de
WaterstofHUB Twente gaat hiermee aan de slag.
Ook kernenergie biedt een mogelijke uitkomst om te voorkomen dat we ons coulisselandschap vol gaan bouwen met windmolens. Inmiddels voert minister B van Twout de aangenomen motie van o.a. Dijkhoff van de VVD uit, en heeft KPMG-opdracht gegeven een marktconsultatie te doen. Hierbij wordt gekeken naar mogelijkheden van de komst van kerncentrales, onder welke voorwaarden marktpartijen bereid zijn te investeren in kerncentrales in Nederland, welke publieke ondersteuning daarvoor nodig is en in welke REGIO’S er belangstelling is voor de realisering van een kerncentrale. Ik vind dat we als RES-regio ook onze verantwoordelijkheid hebben inzake de CO2-reductie. Als we geen zonnevelden of windmolens willen in ons mooie landschap, dan zullen we dus serieus moeten gaan overwegen of er in Twente een kerncentrale gerealiseerd kan gaan worden. Het verrijkte uranium wordt immers al in Twente (Almelo) geproduceerd bij Urenco Nederland. Tegelijkertijd kunnen we met onze kennisinstellingen onderzoek naar thorium uit laten voeren. De komst van een kerncentrale in Twente biedt uitdagingen, maar zeer zeker ook heel veel kansen. Naast de productie van duurzame stroom en warmte levert het werkgelegenheid en innovatiemogelijkheden op en zet het Twente nog meer op de kaart als het gaat om een groene technologische topregio te worden.
Joris Poffers
j.poffers@dinkelland.nl